Πιστοποίηση – Ποιότητα – Ασφάλεια
Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου, αποτελεί μία από τις πλέον ιστορικές επιχειρήσεις της Μαγνησίας, καθώς έχει ήδη συμπληρώσει 104 χρόνια διαρκούς λειτουργίας. Για το γεγονός αυτό και για τη συμβολή του στην οικονομική ζωή της περιοχής έχει διακριθεί και έχει καταστεί πρότυπος για τα δεδομένα της ελληνικής πραγματικότητας.
Ωστόσο ο Συνεταιρισμός διακρίνεται και για την προσήλωσή του στις καλλιεργητικές τεχνικές με στόχο την ποιότητα των προϊόντων και την προστασία των καλλιεργητών-καταναλωτών, παράλληλα με τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος. Το παραπάνω επιτυγχάνεται με Τεχνικές που ενσωματώνονται στο Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Γεωργικής Παραγωγής και αφορά όλες τις καλλιέργειες των παραγωγών – μελών. Παράλληλα ένα πλήρες Σύστημα Ποιότητας και Ασφάλειας Τροφίμων για όλα τα προϊόντα που διαχειρίζεται και εμπορεύεται, εξασφαλίζει το υψηλότερο δυνατό επίπεδο του στόχου του.
Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης
Το Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης είναι ένα σύστημα οργάνωσης μιας γεωργικής εκμετάλλευσης που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, Ορθή Γεωργική Πρακτική, Ασφάλεια και Υγιεινή Εργαζομένων, Ασφάλεια Προϊόντων, Ιχνηλασιμότητα και Φιλικές προς το Περιβάλλον Δράσεις. Στοχεύει στη δημιουργία βάσης για αποτελεσματική και επικερδή παραγωγή και σε μια οικονομικά βιώσιμη και περιβαλλοντικά υπεύθυνη αγροτική επιχείρηση, ενσωματώνοντας τις σύγχρονες καλλιεργητικές πρακτικές, με αποτέλεσμα τη μείωση των εισροών.
Η ολοκληρωμένη διαχείριση καλλιεργειών μπορεί να θεωρηθεί ως ένας τρόπος γεωργικής παραγωγής μεταξύ της συμβατικής και βιολογικής γεωργίας, με στόχο την πλήρη κάλυψη των απαιτήσεων του σύγχρονου καταναλωτή. Ουσιαστικά η ολοκληρωμένη διαχείριση επιδιώκει την παραγωγή ποιοτικών και ασφαλών φρούτων και καρπών. Αυτό όμως επιτυγχάνεται, χωρίς να απαρνηθεί τα επιτεύγματα της σύγχρονης επιστήμης που έχει στη διάθεσή του ο παραγωγός. Η σημαντική διαφορά της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης από τη συμβατική δεν εντοπίζεται στα μέσα, αλλά στον ορθολογικό τρόπο που εφαρμόζονται αυτά στη γεωργική πράξη.
Οι παραγωγοί επιβάλλεται να τηρούν πρακτικά κάθε δραστηριότητας στο αγρόκτημα (ημερολόγια εργασιών στον αγρό), αναπτύσσονται συστήματα ορθολογικής διαχείρισης εισροών (θρέψης, άρδευσης, φυτοπροστασίας) και όλες οι παρεμβάσεις πραγματοποιούνται έπειτα από τις τεχνικές συμβουλές των ειδικών – γεωπόνων.
Για την επίτευξη των παραπάνω, η Οργάνωση εφαρμόζει σύγχρονα συστήματα πρόγνωσης ασθενειών για τις καλλιέργειες της περιοχής, με τη λειτουργία 15 μετεωρολογικών σταθμών, συμβάλλοντας ουσιαστικά στον έλεγχο και διαχείριση των μυκητολογικών ασθενειών και κυρίως του φουζικλαδίου, ενός μύκητα που προκαλεί τις περισσότερες ζημιές υποβαθμίζοντας την ποιότητα του τελικού προϊόντος, όσο και την εφαρμογή νέων τεχνικών καταπολέμησης εντόμων με τη μέθοδο της “σεξουαλικής σύγχυσης” (Κομφούζιο), κυρίως εναντίον της καρπόκαψας της μηλιάς (Cydia Pomonela). Πρόκειται για ένα λεπιδόπτερο έντομο που αποτελεί τον κυριότερο εχθρό στην μηλοκαλλιέργεια. Η λεγόμενη «σεξουαλική σύγχυση ή παρεμπόδιση σύζευξης» στηρίζεται στην τοποθέτηση εξατμιστήρων (dispensers) για την απελευθέρωση φερομόνης ή συσκευών ψεκασμού φερομόνης στον αέρα, που παρεμποδίζει την επικοινωνία των εντόμων (αρσενικών και θηλυκών), με αποτέλεσμα τη διατάραξη (δραστική μείωση) των συζεύξεων. Σκοπός της μεθόδου στα αγροτεμάχια που εφαρμόζεται, ως αποτέλεσμα της παρεμπόδισης σύζευξης των ακμαίων, είναι η μείωση ωοτοκιών των θηλυκών. Με το σύστημα αυτό, το οποίο καλύπτει το 100% των καλλιεργειών στη περιοχή, επιτυγχάνεται η παρέμβαση φυτοπροστασίας απευθείας στο έντομο και όχι στους καρπούς. Παράλληλα, μέσω των σταθμών, οι φυτοπροστατευτικές παρεμβάσεις που γίνονται κυρίως την άνοιξη, περιορίζονται στις ελαχίστως απαραίτητες και πραγματοποιούνται μόνο όταν τα δεδομένα υποδεικνύουν ανάπτυξη του μύκητα, συνεπώς αποφεύγονται οι παρεμβάσεις πρόληψης.
Κεντρική επιδίωξη είναι η ελάχιστη δυνατή χρήση φυτοπροστατευτικών ουσιών. Η προσπάθεια αυτή διενεργείται με τελικό σκοπό την εκμηδένιση των υπολειμμάτων δραστικών ουσιών στα προϊόντα.
Σύστημα Ποιότητας και Ασφάλειας Τροφίμων
Η παραγωγή ασφαλών τροφίμων και η διαφύλαξη της υγείας του καταναλωτή, αποτελεί ηθική ευθύνη και νομική υποχρέωση του Α.Σ. Ζαγοράς και στηρίζεται σε ένα σύστημα βάσει του οποίου εντοπίζονται και ελέγχονται τα σημεία εκείνα της παραγωγικής διαδικασίας στα οποία ελλοχεύουν κίνδυνοι. Εφαρμόζεται δηλαδή ένα σύστημα πρόληψης και όχι καταστολής, βασιζόμενο όχι στον τελικό έλεγχο αλλά στον εντοπισμό και την αναγνώριση όλων των πιθανών αρνητικών παραγόντων για την υγεία του καταναλωτή σε όλα τα μετασυλλεκτικά στάδια της παραγωγής, στην ανάλυση και εκτίμηση της σοβαρότητας των προβλημάτων και της πιθανότητας εμφάνισής τους καθώς και στον προσδιορισμό μηχανισμών για τον έλεγχο και την αντιμετώπιση τους.
Τα ανωτέρω συστήματα διαχείρισης που εφαρμόζει στηρίζονται στις απαιτήσεις των προτύπων AGRO2, GLOBALGAP/GRASP, ISO22000, και στα ιδιωτικά πρότυπα από αλυσίδες Super-market. Για τα πρότυπα αυτά ο συνεταιρισμός ελέγχεται, επιθεωρείται και πιστοποιείται από διαπιστευμένους φορείς πιστοποίησης καθώς και από τις αλυσίδες που προμηθεύει προϊόντα.
AGRO2
Το Εθνικό Πρότυπο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης στη φυτική παραγωγή AGRO2 εκπονήθηκε από τον Οργανισμό Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων (ΟΠΕΓΕΠ), με τον διακριτικό τίτλο AGROCERT.
GLOBALGAP
Το Διεθνές Πρότυπο Ολοκληρωμένης Διασφάλισης Φάρμας GLOBALGAP βασίζεται στις Αρχές Ορθής Γεωργικής Πρακτικής (Good Agricultural Practice- G.A.P) και προέρχεται από μια πρωτοβουλία των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών αλυσίδων supermarket. Το μεγάλο πλεονέκτημα του GLOBALG.A.P. είναι ότι, αποτελώντας ένα παγκοσμιοποιημένο πρότυπο παραγωγής (με συνεχώς αυξανόμενη εφαρμογή σε περισσότερες χώρες και αγορές), παρέχει αναγνώριση σε διεθνές επίπεδο. Το GRASP (GLOBALG.A.P Risk Assessment on Social Practice) ή αλλιώς Ανάλυση Επικινδυνότητας στις Κοινωνικές Πρακτικές αποτελεί ένα πρόσθετο εθελοντικό κομμάτι του GLOBALG.A.P., που εξετάζει κατά πόσο διασφαλίζεται η υγεία, η ασφάλεια και η ευημερία των εργαζομένων στη διαδικασία παραγωγής των προϊόντων της Οργάνωσης. Με λίγα λόγια αποτελεί μια πιστοποίηση και για τον κοινωνικό χαρακτήρα της επιχείρησης και της διαδικασίας καλλιέργειας ενός προϊόντος.
ISO 22000
Το ISO 22000 είναι το διεθνές πρότυπο ασφάλειας τροφίμων, το οποίο απευθύνεται σε όλη την αλυσίδα τροφίμων από το ‘χωράφι του παραγωγού’ ως το ‘ράφι του καταναλωτή’, καλύπτοντας έτσι όλο το φάσμα δραστηριοτήτων της Οργάνωσης, από την παραγωγή ως τη συσκευασία, τη μεταφορά και την πώληση των προϊόντων της.
Στόχοι εφαρμοζόμενων προτύπων είναι:
- Η προστασία της υγείας του παραγωγού.
- Η ασφάλεια, η υγιεινή και η ευημερία των εργαζομένων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
- Η ασφάλεια και υγιεινή του προϊόντος κατά το χειρισμό του από τη συγκομιδή έως και την πώληση του.
- Η αειφορία του περιβάλλοντος και η εφαρμογή ολοκληρωμένης καταπολέμησης για την αντιμετώπιση των εχθρών και ασθενειών.
- Η διασφάλιση των αποδόσεων των καλλιεργειών και του εισοδήματος του παραγωγού.
- Η τήρηση των προδιαγραφών των προϊόντων τόσο στη χώρα παραγωγής όσο και στην χώρα προορισμού των παραγόμενων προϊόντων.
- Η ανταπόκριση στην απαίτηση του καταναλωτικού κοινού για παραγωγή ασφαλών προϊόντων.
Ταυτόχρονα με τα παραπάνω, κυρίαρχο ζήτημα για τον Συνεταιρισμό αποτελεί η προστασία των υδάτινων πόρων της περιοχής. Με το έργο LIFE PureAgroΗ2Ο, που χρηματοδοτείται σε ποσοστό 60% από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προβλέπεται να λειτουργήσει σύντομα καινοτόμο σύστημα που εφαρμόζει τη μέθοδο της φωτοκαταλυτικής νανοδιήθησης στις εγκαταστάσεις του Συνεταιρισμού, για τον καθαρισμό των υδατικών αποβλήτων και την εξάλειψη των ρύπων που πιθανά αυτά έχουν. Το όραμα του Συνεταιρισμού, είναι η συμβολή στη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής μέσω της ορθής διαχείρισης των υδάτινων πόρων της και της εφαρμογής καινοτόμων λύσεων επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων που προκύπτουν ύστερα από τη συλλογή και την μεταχείριση των φρούτων (πλύση).
Παράλληλα ο Συνεταιρισμός φροντίζει για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου ποιότητας των μήλων που εμπορεύεται. Στα πλαίσια του προγράμματος LIFE PureAgroΗ2Ο ο Συνεταιρισμός συνεργάζεται με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, (φορέας που συντονίζει το πρόγραμμα), το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος” που έχει αναπτύξει την πρωτότυπη μέθοδο της φωτοκαταλυτικής νανοδιήθησης και έχει αναλάβει την κατασκευή και εγκατάσταση του συστήματος στις εγκαταστάσεις του Συνεταιρισμού και το Ερευνητικό Κέντρο CIESOL του Πανεπιστήμιου της Αλμερίας, το οποίο έχει αναλάβει την εφαρμογή της τεχνολογίας σε μικρότερη κλίμακα σε συνεργασία με τη βιομηχανία φρούτων SAT Citricos del Andarax στην Ισπανία. Μετά την εγκατάσταση και λειτουργία του συστήματος, προβλέπεται το νερό που θα χρησιμοποιείται να είναι απαλλαγμένο από οργανικούς και ανόργανους ρύπους που πιθανόν να εμπεριέχει και παράλληλα ο Συνεταιρισμός να εξοικονομεί περίπου το 95% του νερού που χρησιμοποιείται ανά ημέρα λειτουργίας του.
Ταυτόχρονα, τα τελευταία χρόνια, βαίνει διαρκώς αυξανόμενη η ποσότητα μήλων που καλλιεργούνται στα πλαίσια της βιολογικής γεωργίας και διακινούνται με τις σχετικές πιστοποιήσεις αλλά και με ειδικό εμπορικό σήμα “ZAGORIN”.
Όλα τα προαναφερόμενα, σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή πιστοποίηση Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης για τα μήλα, καταδεικνύουν ότι τα μήλα και τα υπόλοιπα προϊόντα που διακινεί ο Συνεταιρισμός, σε όλη την πορεία τους, ακολουθούν τις σύγχρονες επιταγές της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας για ορθή γεωργικές πρακτικές